stylist.co.uk sitesi, kendilerine göre “en iyi ve en ikonik” giriş cümleleriyle başlayan eserleri seçti.
“Bir kitabın okuyucuyu ilk cümleden itibaren etkilemesi gibisi yoktur. Okuyucunun okuduğu ilk cümle, kitabın giriş cümlesi, o kitabın satmasını, kapanış cümlesi ise yazarın daha fazla okuyucu kazanmasını sağlar derler,” diyen sitenin “En iyi 100 giriş cümlesi” listesi aşağıda. Cümlelerin Türkçe çevirilerini okurlarımızın katkısıyla yerleştirmeye devam ediyoruz.
1.
J.D. Salinger Çavdar Tarlasında Çocuklar
"Anlatacaklarımı gerçekten dinleyecekseniz, herhalde önce nerede doğduğumu, rezil çocukluğumun nasıl geçtiğini, ben doğmadan önce annemle babamın nasıl tanıştıklarını, tüm o David Copperfield zırvalıklarını filan da bilmek istersiniz, ama ben pek anlatmak istemiyorum. Her şeyden önce, ben bu zımbırtılardan sıkılıyorum. Sonra, onlarla ilgili en ufak bir söz etsem, bizimkilere inmeler iner." (Coşkun Yerli'nin çevirisiyle)
2.
Leo Tolstoy Anna Karenina
"Mutlu aileler birbirlerine benzerler. Her mutsuz aileninse kendine özgü bir mutsuzluğu vardır." (Ergin Altay'ın çevirisiyle)
3.
Jane Austen Aşk ve Gurur
"Dünyaca kabul edilmiş bir gerçektir, hali vakti yerinde olan her bekar erkeğin mutlaka bir eşe ihtiyacı vardır." (Hamdi Koç'un çevirisiyle)
4.
Charles Dickens İki Şehrin Hikayesi
"Zamanların en iyisiydi, zamanların en kötüsüydü, hem akıl çağıydı, hem aptallık, hem inanç devriydi, hem de kuşku, Aydınlık mevsimiydi, Karanlık mevsimiydi, hem umut baharı, hem de umutsuzluk kışıydı, hem her şeyimiz vardı, hem hiçbir şeyimiz yoktu, hepimiz ya doğruca cennete gidecektik ya da tam öteki yana - sözün kısası, şimdikine öylesine yakın bir dönemdi ki, kimi yaygaracı otoriteler bu dönemin, iyi ya da kötü fark etmez, sadece 'daha' sözcüğü kullanılarak diğerleriyle karşılaştırılabileceğini iddia ederdi." (Meram Arvas'ın çevirisiyle)
5.
Virginia Woolf Bayan Dalloway
"Mrs. Dalloway çiçekleri kendi alacaktı." (Tomris Uyar'ın çevirisiyle)
6.
Anne Tyler Back When We Were Grownups (Yetişkin Olduğumuz Zamanlar)
"Bir zamanlar, yanlış bir insana dönüştüğünü keşfeden bir kadın yaşarmış." (Gökçe Gündüç'ün çevirisiyle)
7.
F.Scott- Fitzgerald Muhteşem Gatsby
"Toy çağımda bir öğüt vermişti babam, hala küpedir kulağıma. 'Ne zaman' demişti, 'birini tenkide davranacak olsan, hatırdan çıkarma, herkes senin imkanlarında gelmemiştir dünyaya!''" (Can Yücel'in çevirisiyle)
8.
Sylvia Plath Sırça Fanus
"Rosenberleri elektrikli sandalyede idam ettikleri yaz; garip, boğucu bir yazdı ve ben New York'ta ne aradığımı bilmiyordum." (Handan Saraç'ın çevirisiyle)
9.
Herman Melville Moby Dick Beyaz Balina
"Ishmael deyin bana. Birkaç yıl önce -kaç yıl önce olduğu önemli değil paramın azaldığı ya da hiç kalmadığı bir sırada-, karada da beni ayrıca bağlayan bir şey olmadığı için, bir engine açılayım, bu dünyanın denizlerini şöyle bir göreyim dedim. Ben böyleyimdir; böyle bulurum sıkıntıdan kurtulmanın, uyuşan kanıma hız vermenin yolunu." (Sabahattin Eyuboğlu ve Mina Urgan'ın çevirisiyle)
10.
Douglas Adams Otostopçunun Galaksi Rehberi
"Galaksinin Batı Sarmal Kolu'nun bir ucunda, haritası bile çıkarılmamış ücra bir köşede, gözlerden uzak, küçük ve sarı bir güneş vardır. Bu güneşin yörüngesinde, kabaca yüz kırksekiz milyon kilometre uzağında, tamamıyla önemsiz ve mavi-yeşil renkli, küçük bir gezegen döner. Gezegenin maymun soyundan gelen canlıları öyle ilkeldir ki dijital kol saatinin hâlâ çok etkileyici bir buluş olduğunu düşünürler." (Nil Alt'ın çevirisiyle)
11.
Franz Kafka Dönüşüm
"Gregor Samsa bir sabah bunaltıcı düşlerden uyandığında, kendini yatağında dev bir böceğe dönüşmüş olarak buldu." (Ahmet Cemal'in çevirisiyle)
12.
J.K. Rowling Harry Potter ve Felsefe Taşı
"Dört numarada oturan Bay ve Bayan Dursley son derece normal olduklarını söylemekten gurur duyarlardı, sağolun efendim. Garip ya da gizemli işlere bulaşacak son kişilerdi. Böyle saçmalıklara kafa yormazlardı çünkü." (Ülkü Tamer'in çevirisiyle)
13.
Mark Haddon Süper İyi Günler
"Ben beş kırmızı araba ile gidip gördüm ve süper güzel bir gün olacağını biliyordum." (Övgü Doğangün'ün çevirisiyle)
14.
Audrey Niffenegger Zaman Yolcusunun Karısı
"Benim durumunun asıl inanılmaz yanı, aslında gerçek olmam. Bu gelip gitmelerin, yer değiştirmelerin bir mantığı,bir kuralı var mı? Yerinden kımıldamamanın, her anı şimdiki zamanla doldurmanın bir kuralı var mı?" (Elvan Umur'un çevirisiyle)
15.
John Ronald Reuel Tolkien Yüzüklerin Efendisi : Yüzük Kardeşliği
"Çıkın Çıkmazı'ndan Bay Bilbo Baggins kısa bir süre sonra yüz on birinci yaş gününü debdebeli bir davet ile kutlayacağını ilan ettiğinde Hobbitköy'de büyük bir heyecan yaşanmış ve söylentiler alıp yürümüştü." (Bülent Somay ve Çiğdem Erkal İpek'in çevirisiyle)
16.
Hunter S. Thompson Las Vegas’ta Korku ve Nefret
"Uyuşturucu tesir etmeye başladığında Barstow yakınlarında, çölün kıyısında bir yerlerdeydik." (Nur Kasapoğlu'nun çevirisiyle)
17.
Alice Walker The Color Purple (Renklerden Mor)
"Tanrı dışında hiç kimseye bahsetmezseniz sizin için daha iyi olur." (Gökçe Gündüç'ün çevirisiyle)
18.
Zora Neale Hurston Tanrıya Bakıyorlardı
"Ufuktaki gemilerde, her adamın arzuları vardır. Bazıları için umutlar dalgalarla yanaşır. Diğerleri için ise, rüyalar sonsuza kadar ufukta yol alır, gözden hiç kaybolmadan seyredilir...ve onları gözleyenler hiç sıkılıp gözlerini başka tarafa çevirinceye, zaman onları alaylı bir şekilde silinceye kadar, asla kıyıya yanaşmazlar. İnsan hayatı budur işte..." (Ayla Okyavuz Yazal ve Ayşe Şirin Okyavuz Yener'in çevirisiyle)
19.
Helen Fielding Bridget Jones'un Günlüğü
"Haftada 14 birimden fazla alkol almayacağım."
20.
Virginia Woolf Kendine Ait Bir Oda
"Ama biz senden kadınlar ve kurmaca yazın konusunda konuşmanı istemiştik, bunun insanın kendine ait bir odası olmasıyla ne ilgisi var diyebilirsiniz. Açıklamaya çalışacağım...." (Suğra Öncü'nün çevirisiyle)
21.
Sue Monk Kidd Arıların Gizli Yaşamı
"Geceleri yatağa uzanır ve gösteriyi izlerim. Yatak odamın duvarındaki yarıklardan girip, içeride hapsolan arıların gösterisidir bu. Odanın içinde daireler çizer, pervaneninkine benzer sesler çıkarırlar. Yüksek perdeden zzzzzz'ler tenimde mırıldanır."
22.
Rebecca Wells Dostluğun Kutsal Bağı
"Step dansı ustası çocuk istismarcısı. 8 Mart 1993 Pazar gününün New York Times'ı Vivi'den böyle bahsediyordu."
23.
Elizabeth Gilbert Ye, Dua et, Sev
"Giovanni'nin beni öpmesini isterdim. Ah, fakat bunun berbat bir fikir olması için pek çok neden var. Bir yerden başlamak gerekirse, Giovanni benden on yaş daha genç ve -yirmili yaşlarında olan birçok İtalyan erkeği gibi- hala annesiyle beraber yaşıyor." (Gamze Bulut ve Zeynep Kumruluoğlu'nun çevirisiyle)
24.
Laura Whitcomb Hayalet Sevgilim
"Üzerimde birinin bakışlarını hissettim. Çok rahatsız edici bir duyguydu, özellikle de ölü olduğum düşünülünce." (Ebru Sürmeli'nin çevirisiyle)
25.
Jane Austen Emma
"Emma Woodhouse, güzel, zeki, varlıklı bir kızdı. Rahat bir evi, iyimser bir yaradılışı vardı. Böylece, dünyanın en büyük nimetlerine sahip sayılırdı; ömrünün şu ilk yirmi yılında pek az sıkıntı, üzüntü çekmişti." (Nihal Yeğinobalı'nın çevirisiyle)
26.
Mary Shelley Frankenstein
"İçine doğan tüm kötü hislere rağmen işlerimi kazasız belasız yoluna koyduğumu duyunca memnun olacağını tahmin ediyorum. Buraya dün geldim ve gelir gelmez de ilk işim, sevgili kardeşimi iyi olduğumdan, girişimimin başarıya ulaşacağına dair inancımın giderek güçlendiğinden haberdar etmek üzere kolları sıvamak oldu." (Duygu Akın'ın çevirisiyle)
27.
Richard Yates The Revolutionary Road (Devrim Yolu)
"Genel provanın ardında bıraktığı son ses de Laurel Players'ı terk ettiğinde, sessiz ve çaresiz, geriye öylece dikilmekten başka yapacak bir şey kalmamıştı. Sahne ışıklarından gözümde kalanlar şimdi boş konser salonuna yansıyordu." (Gökçe Gündüç'ün çevirisiyle)
28.
Gabriel Garcia Marquez Kolera Günlerinde Aşk
"Kaçınılmaz bir şeydi: Acıbadem kokusu ona mutsuz aşkların yazgısını anımsatırdı hep. Doktor Juvenal Urbino, yıllardır kendisi için önemini yitirmiş bir olayla ilgilenmek üzere koşup geldiği, hâlâ alaca ışığa gömülü odaya girdiği an ayrımına vardı bunun. Antilli göçmen, harp malulü, çocuk fotoğrafçısı, satrançta en yufka yürekli rakibi, bir altın siyanürüyle belleğin işkencelerinden kurtarmıştı kendini." (Şadan Karadeniz'in çevirisiyle)
29.
Emily Bronte Uğultulu Tepeler
"1801. İnsanlardan kaçan komşumu ve daha sonra başıma bir sürü iş açacak olan mal sahibimi ziyaretten yeni döndüm." (Ali Ateşoğlu'nun çevirisiyle)
30.
C.S. Lewis Narnia Günlükleri: 5 Şafak Yıldızı'nın Yolculuğu
"Eustace Clarence Scrubb denen oğlan, başına gelenleri hemen hemen hak etmişti."
Not: Makalenin asıl adı "Edebiyat Tarihinin En iyi 100 Giriş Cümlesi"ydi ancak, fazla uzun olacağı için ben kendim 30'a indirgedim. Dileyen, şu adresten, listenin tamamını görebilir.
“Bir kitabın okuyucuyu ilk cümleden itibaren etkilemesi gibisi yoktur. Okuyucunun okuduğu ilk cümle, kitabın giriş cümlesi, o kitabın satmasını, kapanış cümlesi ise yazarın daha fazla okuyucu kazanmasını sağlar derler,” diyen sitenin “En iyi 100 giriş cümlesi” listesi aşağıda. Cümlelerin Türkçe çevirilerini okurlarımızın katkısıyla yerleştirmeye devam ediyoruz.
1.
J.D. Salinger Çavdar Tarlasında Çocuklar
"Anlatacaklarımı gerçekten dinleyecekseniz, herhalde önce nerede doğduğumu, rezil çocukluğumun nasıl geçtiğini, ben doğmadan önce annemle babamın nasıl tanıştıklarını, tüm o David Copperfield zırvalıklarını filan da bilmek istersiniz, ama ben pek anlatmak istemiyorum. Her şeyden önce, ben bu zımbırtılardan sıkılıyorum. Sonra, onlarla ilgili en ufak bir söz etsem, bizimkilere inmeler iner." (Coşkun Yerli'nin çevirisiyle)
2.
Leo Tolstoy Anna Karenina
"Mutlu aileler birbirlerine benzerler. Her mutsuz aileninse kendine özgü bir mutsuzluğu vardır." (Ergin Altay'ın çevirisiyle)
3.
Jane Austen Aşk ve Gurur
"Dünyaca kabul edilmiş bir gerçektir, hali vakti yerinde olan her bekar erkeğin mutlaka bir eşe ihtiyacı vardır." (Hamdi Koç'un çevirisiyle)
4.
Charles Dickens İki Şehrin Hikayesi
"Zamanların en iyisiydi, zamanların en kötüsüydü, hem akıl çağıydı, hem aptallık, hem inanç devriydi, hem de kuşku, Aydınlık mevsimiydi, Karanlık mevsimiydi, hem umut baharı, hem de umutsuzluk kışıydı, hem her şeyimiz vardı, hem hiçbir şeyimiz yoktu, hepimiz ya doğruca cennete gidecektik ya da tam öteki yana - sözün kısası, şimdikine öylesine yakın bir dönemdi ki, kimi yaygaracı otoriteler bu dönemin, iyi ya da kötü fark etmez, sadece 'daha' sözcüğü kullanılarak diğerleriyle karşılaştırılabileceğini iddia ederdi." (Meram Arvas'ın çevirisiyle)
5.
Virginia Woolf Bayan Dalloway
"Mrs. Dalloway çiçekleri kendi alacaktı." (Tomris Uyar'ın çevirisiyle)
6.
Anne Tyler Back When We Were Grownups (Yetişkin Olduğumuz Zamanlar)
"Bir zamanlar, yanlış bir insana dönüştüğünü keşfeden bir kadın yaşarmış." (Gökçe Gündüç'ün çevirisiyle)
7.
F.Scott- Fitzgerald Muhteşem Gatsby
"Toy çağımda bir öğüt vermişti babam, hala küpedir kulağıma. 'Ne zaman' demişti, 'birini tenkide davranacak olsan, hatırdan çıkarma, herkes senin imkanlarında gelmemiştir dünyaya!''" (Can Yücel'in çevirisiyle)
8.
Sylvia Plath Sırça Fanus
"Rosenberleri elektrikli sandalyede idam ettikleri yaz; garip, boğucu bir yazdı ve ben New York'ta ne aradığımı bilmiyordum." (Handan Saraç'ın çevirisiyle)
9.
Herman Melville Moby Dick Beyaz Balina
"Ishmael deyin bana. Birkaç yıl önce -kaç yıl önce olduğu önemli değil paramın azaldığı ya da hiç kalmadığı bir sırada-, karada da beni ayrıca bağlayan bir şey olmadığı için, bir engine açılayım, bu dünyanın denizlerini şöyle bir göreyim dedim. Ben böyleyimdir; böyle bulurum sıkıntıdan kurtulmanın, uyuşan kanıma hız vermenin yolunu." (Sabahattin Eyuboğlu ve Mina Urgan'ın çevirisiyle)
10.
Douglas Adams Otostopçunun Galaksi Rehberi
"Galaksinin Batı Sarmal Kolu'nun bir ucunda, haritası bile çıkarılmamış ücra bir köşede, gözlerden uzak, küçük ve sarı bir güneş vardır. Bu güneşin yörüngesinde, kabaca yüz kırksekiz milyon kilometre uzağında, tamamıyla önemsiz ve mavi-yeşil renkli, küçük bir gezegen döner. Gezegenin maymun soyundan gelen canlıları öyle ilkeldir ki dijital kol saatinin hâlâ çok etkileyici bir buluş olduğunu düşünürler." (Nil Alt'ın çevirisiyle)
11.
Franz Kafka Dönüşüm
"Gregor Samsa bir sabah bunaltıcı düşlerden uyandığında, kendini yatağında dev bir böceğe dönüşmüş olarak buldu." (Ahmet Cemal'in çevirisiyle)
12.
J.K. Rowling Harry Potter ve Felsefe Taşı
"Dört numarada oturan Bay ve Bayan Dursley son derece normal olduklarını söylemekten gurur duyarlardı, sağolun efendim. Garip ya da gizemli işlere bulaşacak son kişilerdi. Böyle saçmalıklara kafa yormazlardı çünkü." (Ülkü Tamer'in çevirisiyle)
13.
Mark Haddon Süper İyi Günler
"Ben beş kırmızı araba ile gidip gördüm ve süper güzel bir gün olacağını biliyordum." (Övgü Doğangün'ün çevirisiyle)
14.
Audrey Niffenegger Zaman Yolcusunun Karısı
"Benim durumunun asıl inanılmaz yanı, aslında gerçek olmam. Bu gelip gitmelerin, yer değiştirmelerin bir mantığı,bir kuralı var mı? Yerinden kımıldamamanın, her anı şimdiki zamanla doldurmanın bir kuralı var mı?" (Elvan Umur'un çevirisiyle)
15.
John Ronald Reuel Tolkien Yüzüklerin Efendisi : Yüzük Kardeşliği
"Çıkın Çıkmazı'ndan Bay Bilbo Baggins kısa bir süre sonra yüz on birinci yaş gününü debdebeli bir davet ile kutlayacağını ilan ettiğinde Hobbitköy'de büyük bir heyecan yaşanmış ve söylentiler alıp yürümüştü." (Bülent Somay ve Çiğdem Erkal İpek'in çevirisiyle)
16.
Hunter S. Thompson Las Vegas’ta Korku ve Nefret
"Uyuşturucu tesir etmeye başladığında Barstow yakınlarında, çölün kıyısında bir yerlerdeydik." (Nur Kasapoğlu'nun çevirisiyle)
17.
Alice Walker The Color Purple (Renklerden Mor)
"Tanrı dışında hiç kimseye bahsetmezseniz sizin için daha iyi olur." (Gökçe Gündüç'ün çevirisiyle)
18.
Zora Neale Hurston Tanrıya Bakıyorlardı
"Ufuktaki gemilerde, her adamın arzuları vardır. Bazıları için umutlar dalgalarla yanaşır. Diğerleri için ise, rüyalar sonsuza kadar ufukta yol alır, gözden hiç kaybolmadan seyredilir...ve onları gözleyenler hiç sıkılıp gözlerini başka tarafa çevirinceye, zaman onları alaylı bir şekilde silinceye kadar, asla kıyıya yanaşmazlar. İnsan hayatı budur işte..." (Ayla Okyavuz Yazal ve Ayşe Şirin Okyavuz Yener'in çevirisiyle)
19.
Helen Fielding Bridget Jones'un Günlüğü
"Haftada 14 birimden fazla alkol almayacağım."
20.
Virginia Woolf Kendine Ait Bir Oda
"Ama biz senden kadınlar ve kurmaca yazın konusunda konuşmanı istemiştik, bunun insanın kendine ait bir odası olmasıyla ne ilgisi var diyebilirsiniz. Açıklamaya çalışacağım...." (Suğra Öncü'nün çevirisiyle)
21.
Sue Monk Kidd Arıların Gizli Yaşamı
"Geceleri yatağa uzanır ve gösteriyi izlerim. Yatak odamın duvarındaki yarıklardan girip, içeride hapsolan arıların gösterisidir bu. Odanın içinde daireler çizer, pervaneninkine benzer sesler çıkarırlar. Yüksek perdeden zzzzzz'ler tenimde mırıldanır."
22.
Rebecca Wells Dostluğun Kutsal Bağı
"Step dansı ustası çocuk istismarcısı. 8 Mart 1993 Pazar gününün New York Times'ı Vivi'den böyle bahsediyordu."
23.
Elizabeth Gilbert Ye, Dua et, Sev
"Giovanni'nin beni öpmesini isterdim. Ah, fakat bunun berbat bir fikir olması için pek çok neden var. Bir yerden başlamak gerekirse, Giovanni benden on yaş daha genç ve -yirmili yaşlarında olan birçok İtalyan erkeği gibi- hala annesiyle beraber yaşıyor." (Gamze Bulut ve Zeynep Kumruluoğlu'nun çevirisiyle)
24.
Laura Whitcomb Hayalet Sevgilim
"Üzerimde birinin bakışlarını hissettim. Çok rahatsız edici bir duyguydu, özellikle de ölü olduğum düşünülünce." (Ebru Sürmeli'nin çevirisiyle)
25.
Jane Austen Emma
"Emma Woodhouse, güzel, zeki, varlıklı bir kızdı. Rahat bir evi, iyimser bir yaradılışı vardı. Böylece, dünyanın en büyük nimetlerine sahip sayılırdı; ömrünün şu ilk yirmi yılında pek az sıkıntı, üzüntü çekmişti." (Nihal Yeğinobalı'nın çevirisiyle)
26.
Mary Shelley Frankenstein
"İçine doğan tüm kötü hislere rağmen işlerimi kazasız belasız yoluna koyduğumu duyunca memnun olacağını tahmin ediyorum. Buraya dün geldim ve gelir gelmez de ilk işim, sevgili kardeşimi iyi olduğumdan, girişimimin başarıya ulaşacağına dair inancımın giderek güçlendiğinden haberdar etmek üzere kolları sıvamak oldu." (Duygu Akın'ın çevirisiyle)
27.
Richard Yates The Revolutionary Road (Devrim Yolu)
"Genel provanın ardında bıraktığı son ses de Laurel Players'ı terk ettiğinde, sessiz ve çaresiz, geriye öylece dikilmekten başka yapacak bir şey kalmamıştı. Sahne ışıklarından gözümde kalanlar şimdi boş konser salonuna yansıyordu." (Gökçe Gündüç'ün çevirisiyle)
28.
Gabriel Garcia Marquez Kolera Günlerinde Aşk
"Kaçınılmaz bir şeydi: Acıbadem kokusu ona mutsuz aşkların yazgısını anımsatırdı hep. Doktor Juvenal Urbino, yıllardır kendisi için önemini yitirmiş bir olayla ilgilenmek üzere koşup geldiği, hâlâ alaca ışığa gömülü odaya girdiği an ayrımına vardı bunun. Antilli göçmen, harp malulü, çocuk fotoğrafçısı, satrançta en yufka yürekli rakibi, bir altın siyanürüyle belleğin işkencelerinden kurtarmıştı kendini." (Şadan Karadeniz'in çevirisiyle)
29.
Emily Bronte Uğultulu Tepeler
"1801. İnsanlardan kaçan komşumu ve daha sonra başıma bir sürü iş açacak olan mal sahibimi ziyaretten yeni döndüm." (Ali Ateşoğlu'nun çevirisiyle)
30.
C.S. Lewis Narnia Günlükleri: 5 Şafak Yıldızı'nın Yolculuğu
"Eustace Clarence Scrubb denen oğlan, başına gelenleri hemen hemen hak etmişti."
Not: Makalenin asıl adı "Edebiyat Tarihinin En iyi 100 Giriş Cümlesi"ydi ancak, fazla uzun olacağı için ben kendim 30'a indirgedim. Dileyen, şu adresten, listenin tamamını görebilir.